Dlaczego kobiety często płacą więcej za produkty niż mężczyźni?
Różowy podatek (Pink Tax)
Zjawisko różowego podatku oznacza systematyczne wyższe ceny produktów i usług skierowanych do kobiet w porównaniu z ich męskimi odpowiednikami, mimo podobnych właściwości. Przykładem są maszynki do golenia – badania pokazują, że różowe wersje dla kobiet kosztują więcej niż niebieskie dla mężczyzn, różniąc się jedynie kolorem. W jednym z badań przeprowadzonych przez „The Times” w 2016 roku wykazano, że maszynki dla kobiet kosztowały średnio o 49% więcej. Podobnie analiza nowojorskiego departamentu spraw konsumenckich wykazała, że produkty przeznaczone dla kobiet były średnio o 42% droższe.
Koszty produktów kosmetycznych i higienicznych
Kobiety ponoszą wyższe wydatki na produkty kosmetyczne i higieniczne. Najdroższe kremy do twarzy dla kobiet mogą kosztować nawet 399,99 zł, podczas gdy męskie odpowiedniki są dostępne za 129,99 zł. Koszty dodatkowo wzrastają w przypadku specjalistycznych dermokosmetyków, gdzie ceny dla kobiet sięgają 439,99 zł.
Różnice cenowe dotyczą także produktów higienicznych, takich jak podpaski czy tampony. Mimo obniżenia VAT-u na te produkty w Polsce z 8% do 5% w 2020 r., nadal nie są one objęte zerową stawką VAT. W ciągu życia kobiety wydają na te artykuły około 4 tys. zł. Dodatkowo, rosnące ceny spowodowane inflacją zwiększają te wydatki – w latach 2021-2023 cena paczki podpasek wzrosła o 37%, a tamponów o 27%. Największy wzrost cen, bo aż o 57%, odnotowano w przypadku wkładek higienicznych.
Płyny 3 w 1 kontra marketing kobiecy
Strategie marketingowe odgrywają znaczącą rolę w różnicowaniu produktów dla mężczyzn i kobiet. Mężczyznom oferuje się wielofunkcyjne produkty, takie jak płyny 3 w 1, które służą do mycia ciała, włosów i twarzy. Kobiety natomiast zachęcane są do stosowania szerokiej gamy specjalistycznych produktów, takich jak szampony, odżywki, maski, sera czy olejki, co prowadzi do znacznie wyższych wydatków. W drogeriach zauważalna jest również dysproporcja w asortymencie – w kategorii „włosy” kobiety mają do wyboru aż dziewięć podkategorii, podczas gdy dla mężczyzn zazwyczaj dostępna jest tylko jedna.
Podatek tamponowy a koszty związane z okresem
Produkty higieniczne dedykowane kobietom są dodatkowo objęte podatkami, co zwiększa ich koszt. W Polsce stawka VAT na tampony i podpaski wynosi obecnie 5%. Mimo to, produkty te nie są objęte zerową stawką VAT, co postulują organizacje feministyczne. Koszty te są znaczące i wzrastają z biegiem lat – w ciągu życia kobieta wydaje średnio około 4 tys. zł na podstawowe artykuły higieniczne. Wzrastają również ceny leków przeciwbólowych, środków czystości czy bielizny, które są często niezbędne w okresie menstruacji.
Oczekiwania społeczne i luka pielęgnacyjna
Kobiety są społeczne zachęcane do większej dbałości o wygląd, szczególnie w środowisku zawodowym. Oczekuje się od nich inwestowania w zabiegi pielęgnacyjne, takie jak makijaż, fryzury czy depilacja. Badania wskazują, że atrakcyjniejsi pracownicy zarabiają więcej, jednak kobiety mogą niwelować różnice w zarobkach jedynie poprzez stosowanie odpowiedniej pielęgnacji. W rezultacie wygląd kobiet ma większy wpływ na ich wynagrodzenie niż w przypadku mężczyzn, co zwiększa presję na wydatki związane z pielęgnacją.
Podwójne standardy w cenach i usługach
Zjawisko różowego podatku uwypukla nierówności w cenach usług i produktów między płciami. Fryzjerstwo jest jednym z przykładów – strzyżenie, stylizacja czy pielęgnacja włosów dla kobiet są zazwyczaj znacznie droższe niż te same usługi dla mężczyzn. W badaniach z 2017 roku wykazano, że 59% usług dla kobiet miało wyższe ceny niż dla mężczyzn, podczas gdy różnice w cenach produktów wynosiły 3,7%. Mimo że badanie jest starsze, wskazuje na utrzymujące się dysproporcje w cenach usług.
Wpływ różowego podatku na sytuację ekonomiczną kobiet
Różowy podatek, jak i związane z nim strategie marketingowe, nie tylko zwiększają koszty ponoszone przez kobiety, ale także uwidaczniają społeczne oczekiwania wobec nich. Zjawisko to wymaga analiz i działań, takich jak promowanie produktów neutralnych płciowo czy zmiany legislacyjne, które pomogą zniwelować finansowe nierówności między płciami.